Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Stanowi o tym wprost art. 119 Kodeksu cywilnego. Jednak czy zwrot „terminy przedawnienia” należy rozumieć i interpretować w kontekście dat, czy może okresów? Stanowisko w tej sprawie w ostatnim czasie zajął Sąd Najwyższy. W postanowieniu o sygnaturze SN CZP 78/20 rozstrzygnął on kwestię, jaką jest termin przedawnienia a porozumienie między stronami umowy.
Jakie stanowisko zajął w tej sprawie naczelny organ władzy sądowniczej w Polsce?
Omówienie oraz szczegóły poniżej.
Tymczasem zapraszamy do lektury.
Problematyka terminów przedawnienia w kontekście stosunków gospodarczych
Zgodnie z tym, o czym wspominaliśmy we wstępie, art. 119 Kodeksu cywilnego stanowi o tym, iż terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Prokurator Generalny, kierując swoje pytanie do Sądu Najwyższego, wyraził pogląd, iż użyty w przepisie zwrot „terminy przedawnienia” należy rozumieć w kontekście nie dat, lecz okresów.
Kierując się jednak takim tokiem myślenia, można dojść do wniosku, iż zakaz ten wyłącza możliwość umawiania się co do innego okresu przedawnienia niż to wynika z ustawy. Nie dotyczy on natomiast wymagalności roszczenia, od której zależy rozpoczęcie biegu przedawnienia. Zauważono, że przyjęcie poglądu o niedopuszczalności umownej zmiany wymagalności już wymagalnego roszczenia mogłoby prowadzić do skutków niekorzystnych dla wierzyciela i dłużnika. W takiej sytuacji wierzyciel w obawie przed przedawnieniem roszczenia nie mógłby uwzględnić czasowych trudności płatniczych dłużnika. A jednocześnie mógłby zgodzić się na odroczenie spełnienia świadczenia.
Jakie stanowisko w tej sprawie zajął Sąd Najwyższy?
Dokładna treść skierowanego pytania oraz treść postanowienia poniżej.
Termin przedawnienia a porozumienie między stronami umowy – stanowisko Sądu Najwyższego
Do Sądu Najwyższego Prokurator Generalny skierował następujące pytanie:
„Czy określony w art. 119 k.c. zakaz skracania lub przedłużania terminów przedawnienia przez czynność prawną obejmuje również zakaz umawiania się przez strony w drodze czynności prawnej co do wymagalności roszczenia z terminowego zobowiązania o zapłatę, po tym jak stało się ono już wymagalne?”.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 2021 roku (SN CZP 78/20), w składzie 7 sędziów, postanowił, iż:
„Przewidziany w art. 119 k.c. zakaz zmiany terminu przedawnienia roszczenia przez czynność prawną nie stoi na przeszkodzie odroczeniu przez strony terminu spełnienia świadczenia, choćby roszczenie stało się już wymagalne. W takim przypadku przedawnienie biegnie na nowo z upływem odroczonego terminu”.