Rada i zarząd osiedla to organy pośredniczące pomiędzy ogółem mieszkańców a władzami miasta. Jakie mają uprawnienia i kompetencje oraz co mieszkaniec danego terenu może załatwić za ich pośrednictwem?
Odpowiadamy poniżej.
Zapraszamy do lektury.
Organy dzielnicy – jakie mają kompetencje i uprawnienia?
Rady osiedli i inne organy dzielnicy działają na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Stanowią jednostki pomocnicze gmin, wykonując zadania im powierzone. W hierarchii samorządu terytorialnego plasują się one na najniższym szczeblu, jednak dzięki temu można uznać, że odgrywają istotną rolę o charakterze lokalnym. Zgodnie z art. 37 wcześniej wspomnianej ustawy:
„1. Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o liczbie członków ustalonej według art. 17 liczba radnych w radzie gminy, nie więcej jednak niż 21.
2. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd. Na czele zarządu stoi przewodniczący […]”.
Zatem zgodnie z powyższym, organem stanowiącym i kontrolnym dla danej dzielnicy jest rada osiedla. Oznacza to, że jej nadrzędnym zadaniem jest stanowienie lokalnego prawa (na przykład podatków i opłat lokalnych, planów zagospodarowania przestrzennego), a także uchwalanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego, dysponowanie majątkiem, zaciąganie wieloletnich zobowiązań, uchwalanie lokalnych i regionalnych programów i strategii.
Natomiast zarząd dzielnicy (osiedla), pełniąc rolę organu wykonawczego (razem z przewodniczącym na czele), zajmuje się przede wszystkim reprezentacją osiedla w stosunkach zewnętrznych (wobec organów i jednostek organizacyjnych miasta). Poza tym zarząd osiedla zajmuje się m.in. przygotowywaniem projektów planu finansowego oraz ponosi odpowiedzialność za stan i wykorzystanie mienia pozostającego w dyspozycji danego osiedla.
Skład takiego zarządu może liczyć od 5 do 7 osób i składa się z:
- przewodniczącego (który jest jednocześnie przewodniczącym rady osiedla),
- zastępców przewodniczącego,
- sekretarza,
- skarbnika oraz
- pozostałych członków zarządu.
Rada osiedla
W skład rady osiedli wchodzą mieszkańcy danego osiedla (uprawnieni do głosowania na danym terenie),wybrani przez samych mieszkańców. To, ilu członków będzie posiadała dana rada osiedla będzie zależało od tego, ilu mieszkańców ma dane osiedle. Wynika to bezpośrednio z zapisów ustawowych. Stanowi o tym art. 17, który co prawda wskazuje, jaka powinna być liczba radnych w radzie gminy, jednak przepis ten stosuje się również do rad osiedli, z zastrzeżeniem, że maksymalna ilość członków to 21.
Zatem zgodnie z art. 17 ustawy o samorządzie gminnym:
„W skład rady wchodzą radni w liczbie:
- 15 w gminach do 20.000 mieszkańców,
- 21 w gminach do 50.000 mieszkańców;
- 23 w gminach do 100.000 mieszkańców;
- 25 w gminach do 200.000 mieszkańców
- oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych”.
Rady osiedla mogą liczyć zatem od 15 do 21 członków, w zależności od wielkości osiedla.
Co mieszkaniec danego terenu może załatwić za pośrednictwem rady osiedla?
Do najistotniejszych zadań rady osiedla należy zaliczyć:
- rozwiązywanie istotnych problemów osiedli,
- przemawianie wspólnym głosem mieszkańców w sprawach, które są ważne dla danego osiedla,
- stały kontakt z mieszkańcami (np. poprzez stałe dyżury członków rad),
- przyjmowanie wniosków i skarg mieszkańców dotyczących osiedla,
- dostarczanie mieszkańcom informacji, jak i gdzie załatwić interesujące ich sprawy,
- współpraca z organami miasta i opiniowanie spraw dotyczących osiedli/dzielnic, a następnie informowanie o nich mieszkańców,
- współorganizowanie i wspieranie inicjatyw zmierzających do poprawy komfortu życia mieszkańców osiedli w zakresie:
- komunikacji miejskiej (budowa lub remonty chodników, instalacja ławek, koszy na śmieci czy barierek),
- zagospodarowania przestrzennego (budowa boisk sportowych oraz placów zabaw),
- ochrony środowiska (nasadzenie zieleni),
- dążenie do poprawy życia mieszkańców poprzez utrzymanie ładu, porządku publicznego, zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym na terenie dzielnic.
Ponadto rada osiedla powinna również działać na rzecz zbliżania się do siebie mieszkańców jako członków lokalnej wspólnoty osiedlowej. Przejawiać się to może przykładowo poprzez organizację festynów osiedlowych czy wydawanie różnego rodzaju czasopism lokalnych.
Mieszkańcy osiedli, chcąc zgłosić swoje inicjatywy i pomysły dotyczące osiedla, powinni dokonać tego właśnie za pośrednictwem rady osiedla – listownie lub elektronicznie. Trafnym pomysłem będzie również skorzystanie z dyżurów członków rady osiedla. Udając się na jeden z takich dyżurów, mamy możliwość odbycia osobistej rozmowy z radnym oraz przedstawienia swoich pomysłów, np. na zagospodarowanie środków pochodzących z budżetu osiedlowego.