Gdy planujesz ślub, myślisz o wspólnej przyszłości, także tej finansowej. Co jednak, jeśli jedno z Was prowadzi firmę albo wnosi do związku spory majątek? Wtedy naturalnie pojawia się pytanie, jak te aktywa zabezpieczyć. Odpowiedzią jest intercyza, czyli, mówiąc językiem prawniczym, małżeńska umowa majątkowa.
Intercyza pozwala Wam świadomie odejść od domyślnego w polskim prawie ustroju ustawowej wspólności majątkowej i samodzielnie ukształtować Wasze finanse w małżeństwie. Nie chodzi tu o brak zaufania, a raczej o przemyślaną strategię zarządzania majątkiem i ochronę przed ewentualnymi długami partnera. Przyjrzyjmy się, co dokładnie oznacza jej podpisanie, oddzielając fakty od powszechnie krążących mitów.
Czym w praktyce jest intercyza i jakie ma podstawowe konsekwencje?
Intercyza to po prostu umowa, której ramy określa Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Daje Wam, jako małżonkom lub narzeczonym, możliwość ustalenia własnych zasad dotyczących zarządu majątkiem i odpowiedzialności finansowej, odmiennych od tych przewidzianych ustawowo. Pamiętaj, że jej zawarcie jest całkowicie dobrowolne i wymaga świadomej zgody obu stron. Głównym skutkiem jej podpisania jest zastąpienie ustawowego ustroju majątkowego jednym z kilku dostępnych ustrojów umownych.
Umowę majątkową możecie zawrzeć w dowolnym momencie – zarówno przed ceremonią (to tak zwana intercyza przed ślubem), jak i w dowolnej chwili w trakcie trwania małżeństwa. Jest jednak jeden, absolutnie kluczowy warunek formalny: intercyza musi mieć formę aktu notarialnego. Oznacza to, że musicie ją podpisać w kancelarii, w obecności notariusza. Bez tego jest po prostu nieważna.
Jak intercyza modyfikuje standardowy ustrój majątkowy małżonków?
W zdecydowanej większości przypadków skutkiem podpisania intercyzy jest ustanowienie rozdzielności majątkowej. Co to oznacza w praktyce? Od momentu zawarcia umowy w Waszym małżeństwie nie powstaje już majątek wspólny. Każde z Was gromadzi i zarządza wyłącznie swoim majątkiem osobistym, zachowując pełną niezależność finansową. Twoje wynagrodzenie za pracę, dochody z Twojej firmy czy zyski z inwestycji trafiają wyłącznie na Twoje konto. To fundamentalna zmiana w stosunku do domyślnej wspólności, gdzie niemal wszystko, co zarobicie lub kupicie po ślubie, staje się wspólne.
Jakie inne rozwiązania majątkowe umożliwia intercyza?
Intercyza to elastyczne narzędzie, które pozwala nie tylko na całkowite rozdzielenie finansów. Możecie dopasować ustrój majątkowy idealnie do Waszych potrzeb. Oto kilka możliwości:
- Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków – to swoisty kompromis. W trakcie małżeństwa Wasze finanse są oddzielne, ale po jego zakończeniu (np. przez rozwód) małżonek, który zgromadził mniejszy majątek, może domagać się od drugiego wyrównania tej różnicy.
- Rozszerzenie wspólności majątkowej – pozwala włączyć do majątku wspólnego te składniki, które normalnie pozostałyby osobiste, na przykład mieszkanie kupione przez Ciebie jeszcze przed ślubem.
- Ograniczenie wspólności majątkowej – działa w drugą stronę, umożliwiając wyłączenie z majątku wspólnego konkretnych aktywów, na przykład przyszłych dochodów z Twojej firmy.
Intercyza a długi partnera – jak działa ochrona?
Ochrona przed długami partnera to jeden z głównych powodów, dla których pary rozważają intercyzę. Wprowadzenie rozdzielności majątkowej skutecznie izoluje Twój majątek osobisty od wierzycieli współmałżonka. Jeśli zaciągnie on długi, komornik nie będzie mógł zająć Twoich oszczędności, nieruchomości czy pensji.
Ta ochrona nie jest jednak bezwarunkowa. Aby była w pełni skuteczna, muszą zostać spełnione dwa kryteria:
- Zobowiązanie musi powstać po zawarciu intercyzy, ponieważ umowa nie działa wstecz.
- Wierzyciel musi zostać poinformowany o istnieniu intercyzy przed tym, jak Twój małżonek zaciągnie u niego zobowiązanie.
Pamiętaj też, że intercyza nie chroni przed długami zaciągniętymi wspólnie na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny – za nie odpowiadacie solidarnie.