W jednym z najnowszych orzeczeń (III CZP 91/19) Sąd Najwyższy odpowiadał na następujące pytanie: Czy w sprawie o uchylenie skonkretyzowanego obowiązku alimentacyjnego z powództwa rodzica, który na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego przejął wykonywanie pieczy nad małoletnim dzieckiem, występującym w charakterze strony pozwanej, małoletni wierzyciel alimentacyjny winien być reprezentowany przez rodzica, który dotychczas wykonywał pieczę nad małoletnim i jest uprawniony do odbioru alimentów, czy zgodnie z dyspozycją art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o. w zw. z art. 99 k.r.o. małoletni winien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy?
W zrozumieniu rozstrzyganej kwestii z pewnością pomoże zaznajomienie się z treścią przytoczonych przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Art. 98:
- 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
- 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
(…)
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
Art. 99:
Dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanawia kuratora reprezentującego dziecko.
Orzeczenie Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy interpretując powołane przepisy prawa rodzinnego uznał, że w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z powództwa jednego z rodziców, który przejął wykonywanie pieczy nad małoletnim dzieckiem na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego, reprezentowany powinien być przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy.
W tej konkretnej sytuacji należy uznać, że jest to czynność prawna między dzieckiem, a jednym z rodziców – a więc przesłanka wyłączająca reprezentację dziecka przez rodzica. Niezgodna z prawem byłaby więc sytuacja w której, w przytoczonej sprawie małoletni wierzyciel byłby reprezentowany przez drugiego rodzica, którego władza rodzicielska została ograniczona do określonych obowiązków i uprawnień.