W relacjach gospodarczych konsument zazwyczaj traktowany jest jako słabsza strona stosunku prawnego. W związku z tym przepisy obowiązującego prawa gwarantują mu wiele regulacji ochronnych, które mają na celu zabezpieczenie jego interesu. Mimo że uprawnienia konsumenckie zazwyczaj kojarzą nam się z umową sprzedaży, w rzeczywistości mogą one wynikać również z innych umów, jeśli zostały spełnione odpowiednie warunki. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy, czy umowa najmu lokalu może być umową konsumencką. Wbrew pozorom ten rodzaj umowy bardzo często naraża słabszych uczestników rynku na nieuczciwe warunki umowy. Aby ułatwić Państwu zrozumienie istoty poruszanego dzisiaj tematu, na końcu wpisu zamieścimy również przykładowe postanowienia zamieszczane w umowach najmu, które uznać należy za niedozwolone.
Zapraszamy do lektury.
Czy umowa najmu lokalu może być umową konsumencką?
We wstępie wspominaliśmy o tym, że aby mówić o tym, że dana umowa ma charakter konsumencki, musi ona spełniać określone warunki. Przede wszystkim chodzi o to, by po jednej stronie umowy najmu występował przedsiębiorca, a po drugiej konsument. Warto dodatkowo zaznaczyć, że relacja konsumencka zachodzi także wtedy, gdy wynajmującym będzie gmina bądź jakakolwiek jednostka organizacyjna Skarbu Państwa.
W przypadku sporu sądowego dotyczącego umowy najmu i ewentualnej ochrony jednej ze stron z powodu bycia konsumentem, sąd powinien zbadać następujące kwestie:
- czy zachodzą odpowiednie przesłanki przemawiające za tym, że jedna ze stron umowy jest konsumentem,
- czy konsument brał udział w kształtowaniu postanowień umowy, czy narzucono mu wzór umowy.
Status konsumenta
Wiele wynajmujących może mieć wątpliwości co do tego, czy w konkretnym przypadku występują oni w roli konsumenta. Jak właściwie definiuje się to pojęcie? Zgodnie z art. 22(1) Kodeksu cywilnego:
„Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową”.
Jakie postanowienia umowne można uznać za niedozwolone?
W przypadku umów najmu, z nieuczciwymi postanowieniami umownymi możemy mieć najczęściej do czynienia, gdy:
- wynajmujący w treści umowy ustanawia nadmierne kary umowne,
- najemca obciążony jest nieuzasadnionymi remontami mieszkania,
- najemca ma obowiązek ponoszenia kosztów związanych z korzystaniem z klatki schodowej w godzinach nocnych.
Przykład niedozwolonego postanowienia umownego w umowie najmu
Najemca będzie malować ściany w całym przedmiotowym mieszkaniu raz na kwartał, pod rygorem kary umownej w wysokości 15 000 zł.
Przeczytaj także: Przedsiębiorcy z prawami konsumenta.